35 lat temu zaprzestano produkcji "Syreny"

35 lat temu zaprzestano produkcji "Syreny"
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

35 lat temu, 30 czerwca 1983 roku, w Fabryce Samochodów Małolitrażowych w Bielsku Białej definitywnie zakończono produkcję samochodu "Syrena". Od 1957 roku wyprodukowano 521 311 sztuk tego pojazdu.

  • "Syrena" była wyjątkowym pojazdem w dziejach polskiej motoryzacji.
  • Jako jedyny samochód osobowy produkowany w Polsce po wojnie była całkowicie krajową konstrukcją.
  • Drzwi otwierane od przedniej strony pojazdu, brak zamka w drzwiach od strony kierowcy i dwusuwowy, dwucylindrowy silnik o mocy... 27 KM. Oto "Syrenka".


Od początku miała być samochodem popularnym, a konstruktorzy z Fabryki Samochodów Osobowych w Warszawie wykorzystali szereg podzespołów auta "Warszawa".

Pierwsze prototypy "Syreny" przedstawiono w 1955 roku, natomiast seryjna produkcja rozpoczęła się w marcu 1957. Samochód miał oficjalną nazwę "Syrena 100", silnik dwusuwowy i dwucylindrowy o pojemności 746 cm sześć. i mocy 27 KM. Samochód w 1958 roku kosztował 72 tys zł, czyli niemal dwa razy mniej niż "FSO Warszawa".
Niezwykle charakterystyczną cechą "Syreny" z pierwszych lat produkcji były drzwi otwierane od przedniej strony pojazdu, a nie od tylnej, jak we wszystkich niemal współczesnych samochodach. Stąd nazywane były popularnie "kurołapami".

Charakterystyczny był też brak zamka w drzwiach od strony kierowcy, więc wszyscy pamiętający jeżdżące "Syreny", zwłaszcza te starsze modele, mają przed oczami niezwykle częsty widok kierowcy, wsiadającego nie od strony kierownicy, tylko od strony miejsca pasażera i przeciskającego się na swoje właściwe siedzenie.

Produkcja "Syreny" odbywała się w FSO początkowo metodami na pół chałupniczymi, stąd jej rozmiar oraz jakość pojazdów pozostawiały wiele do życzenia.

W 1960 roku rozpoczęto produkcję nieco zmodernizowanego modelu 101, ze zmniejszonymi kołami, a w roku 1962 modelu 102. Uruchomiono także produkcję modelu 102S, z silnikiem NRD-owskiego Wartburga, również dwusuwowym, ale o nieco lepszych parametrach.

Rok 1963 to rozpoczęcie produkcji "Syreny" 103, która miała silnik o większej mocy (30 KM), a od poprzedniczki różniła się przede wszystkim innym, owalnym kształtem przedniego "grilla", wypełnionego siatką zamiast charakterystycznych "zębów". Po tych "zębach" można dziś rozpoznać najstarsze "Syreny" z lat 1957-63.


W tych pierwszych latach "Syrena" brała nawet udział w rajdach. W latach 1960-64 "Syreny" startowały np. w prestiżowym Rajdzie Monte Carlo, a do końca lat 60. uczestniczyły w Rajdzie Polski.

1966 rok przyniósł największą jak dotąd modernizację - w modelu 104 zastosowano nieco inny silnik, co prawda nadal dwusuwowy, ale trzycylindrowy, o pojemności 842 cm sześć. i mocy 40 KM. Wprowadzono też po raz pierwszy zsynchronizowaną skrzynię biegów. "Syrena" uzyskała też wygląd niemal taki, jaki miała do końca produkcji, jeśli chodzi o kształt przednich i tylnych reflektorów oraz bocznych listew. Ze starych "Syren" w modelu 104 pozostały jedynie drzwi "kurołapy" z nieśmiertelnym zamkiem od strony pasażera. Kierunek otwierania drzwi na tradycyjny - od tyłu samochodu - zmienił się dopiero w kolejnym i ostatnim już modelu - 105, w którym zastosowano do tego celu klamki z Polskiego Fiata 125p. Z modelem tym wiążą się także inne zmiany. Przede wszystkim wraz z jego pojawieniem się w 1972 roku zakończono produkcje "Syren" w żerańskiej FSO i przeniesiono do Fabryki Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej, która szykowała się wtedy do uruchomienia produkcji "malucha" - Polskiego Fiata 126p.

Dzięki zastosowaniu dużo nowocześniejszej technologii udało się też w znaczący sposób zwiększyć produkcję - w FSO w latach 1957-72 wyprodukowaniu 177 234 sztuk "Syren". Przez następnych 11 lat w FSM wyprodukowano zaś 344 077 egzemplarzy.

Polepszyła się też nieco jakość. Liczne awarie w tych samochodach były powodem anegdot, a widok kierowcy grzebiącego coś przy silniku - powszechny. Z jakości zdawała sobie sprawę także fabryka, bo w przypadku "Syren" rozwinął się nawet zwyczaj wymiany całych samochodów na nowe, po uznaniu reklamacji. Zwyczaj, który dziś, w warunkach rynku, jest powszechny u producentów, dbających o dobre imię swojej marki, ale w centralnie planowanej gospodarce PRL był raczej ewenementem.

Zasadniczego modelu już nie modyfikowano do zakończenia produkcji, choć w 1974 roku wprowadzono model 105L, z drążkiem zmiany biegów w podłodze, a nie przy kierownicy. Jednocześnie właśnie w latach 70., w okresie produkcji "Syreny" w FSM, pojawiły się dwie mutacje modelu 105, które dziś uznawane są przez niektórych nawet za bardziej udane, niż pojazd bazowy. To "Syrena 105 Bosto", przypominająca małe vany, z charakterystycznym kołem zapasowym na dachu i dużą przeszkloną "budą", a także "Syrena R-20", czyli klasyczny pick-up z otwartą budą, przeznaczona przede wszystkim dla rolnictwa.

W tych wszystkich samochodach nie zmieniono jednak układu napędowego, co powodowało, że "Syrena" skazana była wcześniej czy później na wymarcie.
Na początku lat 80. samochody z silnikiem dwusuwowym były zupełnym anachronizmem, nie rejestrowano ich zresztą w niektórych krajach europejskich, choć produkowano jeszcze np. w NRD. Z kolei głód na tańsze samochody dla "zwykłych" ludzi zaspokoił już wtedy produkowany od lat "maluch". Zdecydowano więc o zakończeniu produkcji "Syreny". Nastąpiło to formalnie 30 czerwca 1983 roku i zostało niemal nie odnotowane w mediach, co też dobrze pokazuje ówczesną pozycję "Syreny".

Po latach "Syrena" zaczęła jednak obrastać legendą, stała się, obok innych dawnych polskich samochodów, popularnym "youngtimerem", uczestnikiem zlotów i obiektem marzeń kolekcjonerów. Zdecydowano się nawet zbudować całkiem nową "Syrenę", której regularnej produkcji nie udało się jednak dotąd uruchomić, mimo planów. Pasjonaci stworzyli też repliki niezwykle udanej wizualnie "Syreny Sport" z 1960 roku, choć nie zachował się żaden oryginalny egzemplarz tego prototypowego samochodu i znany on był jedynie ze zdjęć. 
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

SŁOWA KLUCZOWE I ALERTY

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: 35 lat temu zaprzestano produkcji "Syreny"

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!